Styrkur frá Nýsköpunarsjóði framkvæmdastjórnar Evrópusambandsins
Nýsköpunarsjóður ESB 2025–2026: Umsóknarleiðbeiningar, umsóknarfrestir og ráð til að ná árangri Nýsköpunarsjóður ESB er eitt stærsta fjármögnunarverkefni heims fyrir nýstárlega hreina tækni, sem miðar að því að koma lausnum með núlllofttegundum á markað í stórum stíl. Hann er fjármagnaður með tekjum úr viðskiptakerfi ESB með losunarheimildir (ETS) og styður verkefni sem eru einstök sinnar tegundar og draga verulega úr losun gróðurhúsalofttegunda og hjálpa Evrópu að ná loftslagshlutleysi. Þessi yfirlitsgrein útskýrir hvað Nýsköpunarsjóðurinn er, hverjir geta sótt um, hvernig umsóknarferlið virkar og veitir leiðbeiningar – allt frá lykilfrestum fyrir árin 2025 og 2026 til ráða um hvernig á að undirbúa sterka umsókn fyrir Nýsköpunarsjóðinn. Hvort sem þú hyggst sækja um sjálf/ur eða með ráðgjafa frá Nýsköpunarsjóðnum eða tillöguhöfundi, þá munu þessi innsýn hjálpa þér að rata í gegnum ferlið og auka líkur þínar á árangri í Nýsköpunarsjóðnum. Hvað er Nýsköpunarsjóður ESB? Nýsköpunarsjóður ESB veitir stóra styrki til að innleiða nýstárlega tækni með núlllofttegundum á iðnaðarstigi, fjármögnuð af viðskiptakerfi ESB með losunarheimildum. Nýsköpunarsjóðurinn er loftslagsmiðuð fjármögnunarverkefni sem framkvæmdastjórn Evrópusambandsins (DG CLIMA) setti á laggirnar til að fjármagna kynningu og uppbyggingu nýstárlegrar tækni með lágum kolefnislosun. Þetta tekur við af fyrri NER300 áætluninni og er gert ráð fyrir að um 38 milljarðar evra muni árið 2030 úthluta til nýstárlegra verkefna í kolefnislækkun. Ólíkt hefðbundinni rannsóknar- og þróunarfjármögnun (t.d. Horizon Europe) er Nýsköpunarsjóðurinn ekki ætlaður grunnrannsóknum – hann miðar á verkefni á tilrauna-, sýni- eða fyrstu stigum iðnaðarinnleiðingar og brúar þannig bilið í atvinnuskyni. Með því að standa straum af allt að 60% af viðeigandi verkefnakostnaði (með styrkjum sem nema milljónum upp í hundruð milljóna evra) hjálpar hann fyrirtækjum að sigrast á miklum upphafskostnaði og áhættu, sem gerir þeim kleift að koma nýstárlegum loftslagslausnum hraðar á markað. Tilgangur: Tilgangur sjóðsins er að knýja fram verulega minnkun gróðurhúsalofttegunda í geirum sem erfitt er að draga úr og styrkja samkeppnishæfni iðnaðarins í ESB. Hann styður verkefni á sviðum eins og endurnýjanlegri orku, orkugeymslu, orkufrekum iðnaði (eins og stáli, sement, efnum), kolefnisbindingu, nýtingu og geymslu (CCUS), vetni, sjálfbærum eldsneyti og annarri byltingarkenndri hreinni tækni. Með því að fjárfesta í þessum einstöku verkefnum stefnir Nýsköpunarsjóðurinn að því að ryðja brautina fyrir loftslagshlutlausa Evrópu fyrir árið 2050, í samræmi við Græna samkomulagið í Evrópu og lögin um núlllosun iðnaðarins. Gert er ráð fyrir að vel heppnuð verkefni muni skila umtalsverðri minnkun á CO₂-losun á 10 ára tímabili og verða brautryðjendur sem hægt er að endurtaka um alla Evrópu. Umfang: Nýsköpunarsjóðurinn heldur árlegar útboðstilkynningar frá 2020 til 2030, fjármagnaðar með uppboði á losunarheimildum ESB. Hver útboðstilkynning gerir milljarða evra aðgengilegar. Til dæmis býður útboðið fyrir árið 2024/25 (fyrir tímabilið 2025) upp á um 3,4 milljarða evra í styrki – 2,4 milljarða evra fyrir víðtæka útboðstilkynningu um núlllosunartækni og 1 milljarð evra fyrir sérstaka útboðstilkynningu um rafhlöðuframleiðslu. Að auki hefur sjóðurinn kynnt til sögunnar samkeppnishæf vetnisuppboð (undir evrópska vetnisbankanum) til að styðja við framleiðslu á endurnýjanlegri vetni. Umfang fjármögnunarinnar er gríðarlegt: nýleg útboð árið 2023 veitti 4,2 milljarða evra til 77 verkefna í 18 löndum, með einstaklingsstyrkjum allt að 262 milljónum evra fyrir flaggskipsverkefni. Þessi umfang gerir Nýsköpunarsjóðinn að mjög aðlaðandi tækifæri fyrir fyrirtæki með djörf nýsköpunarverkefni í loftslagsmálum. Hverjir geta sótt um og hvaða verkefni eru gjaldgeng? Gjaldgengir umsækjendur: Í meginatriðum geta allir lögaðilar - einkafyrirtæki, opinberir aðilar, samtök, lítil sem stór - sótt um stuðning Nýsköpunarsjóðsins, svo framarlega sem þeir eru skráðir í gjaldgengu landi. Gjaldgeng lönd eru öll aðildarríki ESB ásamt löndum á Evrópska efnahagssvæðinu sem taka þátt í ESB ETS (nú Noregur, Ísland og Liechtenstein). Umsækjendur geta sótt um einstaklingsbundið (eitt fyrirtæki eða samtök) eða sem samtök nokkurra samstarfsaðila. Ólíkt sumum ESB-áætlunum er samtök ekki skylda; eitt fyrirtæki getur lagt fram tillögu sjálfstætt. Hins vegar verða öll verkefni að vera unnin innan gjaldgengra landa (þ.e. staðsetning og áhrif verkefnisins ættu að vera innan ESB/EES). Hæf verkefni: Nýsköpunarsjóðurinn styður fjölbreytt úrval verkefnategunda en með sameiginlegt þema – nýstárlegar tæknilausnir með veruleg áhrif á loftslagsmál sem eru tilbúnar til uppskalunar. Helstu einkenni gjaldgengra verkefna eru: Loftslagsáhrif: Verkefnið ætti að draga verulega úr losun gróðurhúsalofttegunda í einum af gjaldgengum geirum. Þessir geirar ná yfir endurnýjanlega orku (t.d. næstu kynslóð sólarorku, vindorku, endurnýjanlegan vetni), orkugeymslu, orkufrekan iðnað (t.d. lágkolefnisstál, sement, efnaferla), kolefnisbindingu, nýtingu og geymslu, valeldsneyti, nettó-núll samgöngur og jafnvel loftslagsvæna byggingartækni. Væntanlegur minnkun á CO₂ (eða sambærilegri) losun yfir 10 ár er mikilvægur þáttur – verkefni verða að mæla hversu mikla losun þau munu forðast samanborið við hefðbundna tækni. Nýstárleg tækni: Verkefni verða að innihalda mikið nýsköpunarstig. Venjulega þýðir þetta nýja tækni á iðnaðarskala sem er ekki enn fáanleg á markaðnum. Hvað varðar tækniþróunarstig (TRL) er Nýsköpunarsjóðurinn almennt að skoða um það bil TRL 8 – þ.e. tækni sem hefur sannað sig á tilraunastigi og er nú í fyrstu tilraunakennslu. Eingöngu rannsóknar- eða rannsóknarstofuverkefni (TRL 6-7 eða lægra) eru ekki fjármögnuð; í staðinn ætti verkefnið að vera á barmi markaðssetningar og sýna fram á byltingarkennda lausn í raunverulegu rekstrarumhverfi. Þessi áhersla tryggir að sjóðurinn styður nýstárleg verkefni sem munu innleiða nýja tækni, frekar en rannsóknarverkefni eða lausnir sem þegar eru fullkomlega viðskiptahæfar. Þroski og hagkvæmni: Aðeins verkefni sem eru nægilega þroskuð í skipulagningu, viðskiptamódeli og fjárhagslegri uppbyggingu koma til greina. Í reynd þýðir þetta að þegar umsókn er lögð fram ættir þú að hafa vel þróað verkefni: hagkvæmnisathuganir gerðar, viðskiptaáætlun, verkfræðiáætlanir og helst lykilleyfi í vinnslu. ESB væntir þess að verkefni Nýsköpunarsjóðs sé tilbúið til fjárfestingar - eitthvað sem þú gætir kynnt fyrir fjárfestum eða stjórn fyrirtækisins til loka fjárfestingarákvörðunar. Hugmyndir á frumstigi án raunhæfra framkvæmdaáætlana verða líklega hafnað. Ennfremur má framkvæmd verkefnisins ekki hafa hafist fyrir umsókn - t.d. framkvæmdir ættu ekki að vera hafnar og engir óafturkallanlegir samningar undirritaðir. (Undirbúningsskref eins og að tryggja land eða bráðabirgðaleyfi eru í lagi.) Stærð verkefnis: Sjóðurinn hentar bæði stórum og smáum verkefnum, en þeim má sinna í gegnum mismunandi útköll eða leiðir. Sögulega séð hafa „stórfelld“ verkefni … Lestu meira
